Brodziszowie

Czyli miłość nie wszystko wybaczy

Państwo Brodziszowie, zdjęcie ze zbiorów Muzeum Kinematografii w Łodzi

Radom :

Pod hotelem gromadzi się tłum młodych panien. Poczta pantoflowa donosi, że dzisiaj do Radomia przyjedzie Adam Brodzisz. 

  Jedna z dziewcząt miejscowego gimnazjum, córka komisarza policji, podsłuchała rozmowę ojca, w której ktoś z otoczenia sławnego aktora, poprosił miejscową policję o zapewnienie mu spokojnego noclegu.

Zasłyszaną wiadomość uczynna młódka zanosi do wszystkich szkolnych koleżanek, a potem jeszcze do koleżanek koleżanek. W efekcie dwie kompletne żeńskie szkoły stoją głowa w głowę pod hotelem,  nie zważając na pogodę.

Każda z tych dobrze ułożonych panien marzy skrycie nocami o przystojnym amancie, kochając go niewinną, platoniczną miłością, chowając jego fotografię pod poduszką i popłakując sobie z nieszczęścia i samotności.

Dzisiaj, każda z nich ma nadzieję i szansę być jedyną. Każda chce spojrzeć mu w oczy,  uścisnąć rękę, urwać choćby  guzik marynarki. W ostateczności, dostać autograf.

Recepcjonista nie może dać sobie rady, co chwila ociera haftowaną chustką mokre czoło. Do holu wniesiono właśnie zemdloną panienkę, a z zewnątrz dochodzą krzyki, że są jeszcze dwie omdlałe.

Na zewnątrz gwarno i niecierpliwie. Tu i ówdzie wybuchają lokalne kłótnie: o repasację dziury w pończosze, o zadeptane pantofle etc.

Zgromadzenie  kończy brutalnie policjant, nadając donośnym głosem:

-Pan Brodzisz nadał telegram. Nie przyjedzie! Proszę się rozejść!

*

Miesięcznik „Kino”- rubryka o gwiazdach- wiersz afirmacyjny przy fotografii Brodzisza:

„Ty wirujesz  nigdy w rytm foxtrotów,

ani we fraku nie gniesz się w ukłonach,

tęsknisz, jak orzeł do wysokich lotów,

aż tam, gdzie w śniegu lśni się gór korona.

Nie jesteś lalką, bawidamkiem, graczem,

masz proste, szare oczy, szlachetne w wyrazie,

mięknące wtedy, gdy kobieta płacze,

i pełne jasnych wiecznie młodych nadziej.

Męskie masz czoło, otwarte na burze,

walczyć do końca-twój główny obyczaj,

śmiałymi dłońmi bronić się od znużeń

i trwać uparcie przy urodzie życia(…)”

*

1930 rok. Prasa zewsząd donosi, że :

Sławny aktor, ulubieniec żeńskiej części publiczności -Adam Brodzisz oświadcza się i z radością zostaje przyjęty przez  Janinę Kopaczek, znaną publice jako Maria Bogda-najpiękniejsza partia w kraju. Od dawna są w sobie zakochani i nie widzą poza sobą świata. Stanowią idealną, piękna parę. Promieniują radością i szczęściem.

*

W jednej chwili setki tysięcy dziewczęcych serc zostaje złamanych. Wiele zdjęć-podartych. Hektolitry wylanych łez. Ta  platoniczna, niewinna miłość nie wybacza zdrady. Brodzisz przestaje być bożyszczem. Wiele obrażonych na niego kobiet zwraca  swe serca ku mniej przystojnemu, ale za to pełnemu uroku i co najważniejsze, wolnemu, Eugeniuszowi Bodo.

Miesięcznik Kino, 21 grudzień 1930, na zdjęciu Eugeniusz Bodo i Adam Brodzisz

Maria Bogda i Adam Brodzisz stanowili nie tylko piękna parę filmową. Równie zgodny tandem prezentowali w życiu prywatnym. Przetrwali wiele trudnych chwil. Przeżyli ze sobą pięćdziesiąt jeden lat.

Zawodowo również byli nierozłączni. Zagrali ze sobą w filmach: „Bezimienni bohaterowie”, „Pod twą obronę”,  „Glos pustyni”, „Rapsodia Bałtyku”, „Pan redaktor szaleje”, „Kobiety nad przepaścią”, „Bogurodzica”. Oboje skończyli tą samą szkołę filmową, byli zawodowcami, aktorami nowoczesnymi.  Grywali głównie w produkcjach ambitnych, głównie dramatach. Filmach pokazujących życie od strony odartej z blichtru i salonowego fałszu.

Rok trzydziesty dziewiąty, tak jak wszystkim w branży, przerwał karierę filmową i zmusił do wykonywania, z gruntu, innej pracy. Wciąż razem pracowali. Tym razem jako kelnerzy w kawiarni „ Napoleonka”. Brali udział w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie prowadzili  pensjonat o nazwie „Brodziszówka”. 

Z całkiem zrozumiałej przeze mnie tęsknoty za aktorstwem, próbowali na własną rękę organizować spektakle i występy na wzór teatrów objazdowych. Dojmująca rzeczywistość PRLu przygniotła ich tak bardzo, że postanowili wyemigrować do USA. Tam pozostali do końca życia. Po kilku latach sprowadzono ich prochy do Polski i pochowano na krakowskich Rakowicach.

*

„A gdy kto przyjdzie albo przyjedzie, 

Pomyśli sobie:

Złączona para, złączona para

Leży w tym grobie!” 

                                           "Nad Niemnem" E. Orzeszkowa

Jest dzisiaj siarczysty mróz, o godzinie 8: 00, temperatura -20 stopni Celsjusza.  Dość czerwonawo wschodzi słońce. Na rakowickich drzewach z rzadka odzywa się parkowy ptak. Groby pokryte warstwą śniegu. Kwatera Jb-6-3 nieczytelna. W poszukiwaniu Brodziszów zamrażam palce i nos. Tulipan, który przyniosłam upadł i roztrzaskał się o grób. Wrócę tu na wiosnę. Do Państwa Brodziszów.

W notce wykorzystano pamięć autorki, zasłyszane ploteczki starszych ludzi, zdjęcia Muzeum Kinematografii w Łodzi, oraz książkę "W starym Kinie" Stanisława Janickiego, PAW, Wa-wa 1985r.